شنیدن فعالانه، مهارتی کلیدی برای داشتن رابطه‌ای سالم و صمیمی است. وقتی به حرف‌های پارتنرتان با دقت گوش می‌دهید، به او نشان می‌دهید که برایش ارزش قائل هستید و به احساساتش اهمیت می‌دهید. این کار باعث می‌شود ارتباط عمیق‌تری بین شما شکل بگیرد و مشکلات را بهتر حل کنید. اما چطور می‌توان شنونده‌ی بهتری بود؟

• ✳️

  تمرکز کامل:

  هنگام صحبت کردن پارتنرتان، تمام حواس خود را جمع کنید و از انجام کارهای دیگر (مثل چک کردن گوشی) خودداری کنید.
• ✳️

  تماس چشمی:

  برقراری تماس چشمی نشان می‌دهد که به حرف‌های او توجه می‌کنید و درگیر صحبت هستید.
• ✳️

  زبان بدن مناسب:

  با تکان دادن سر، لبخند زدن یا خم شدن به جلو، نشان دهید که فعالانه گوش می‌دهید.
• ✳️

  سؤال پرسیدن:

  برای روشن شدن موضوع و نشان دادن علاقه، سوال بپرسید.
• ✳️

  جملات پارتنرتان را خلاصه کنید:

  با گفتن جملاتی مثل “پس منظورت این است که. . . ” یا “اگر درست فهمیده باشم. . . ” به او نشان دهید که حرف‌هایش را درک کرده‌اید.
• ✳️

  قضاوت نکنید:

  از قضاوت کردن یا انتقاد کردن از حرف‌های پارتنرتان خودداری کنید.
• ✳️

  به احساسات توجه کنید:

  سعی کنید احساسات پنهان در پس حرف‌های پارتنرتان را درک کنید.
• ✳️

  همدلی نشان دهید:

  سعی کنید خودتان را جای پارتنرتان بگذارید و از دید او به موضوع نگاه کنید.

• ✳️

  صبور باشید:

  اجازه دهید پارتنرتان حرفش را کامل بزند و از قطع کردن صحبت او خودداری کنید.

• ✳️

  به صدای او گوش دهید:

  لحن صدا و زیر و بم آن می‌تواند اطلاعات زیادی در مورد احساسات او به شما بدهد.
• ✳️

  بدون حواس پرتی:

  محیطی آرام و بدون حواس پرتی برای گفتگو انتخاب کنید.
• ✳️

  در زمان مناسب گوش دهید:

  اگر خسته هستید یا احساس خوبی ندارید، زمان دیگری را برای صحبت انتخاب کنید.
• ✳️

  موضوع را عوض نکنید:

  تا زمانی که پارتنرتان حرفش را کامل نگفته، موضوع را عوض نکنید.
• ✳️

  راه حل پیشنهاد ندهید:

  گاهی اوقات پارتنرتان فقط نیاز دارد که شنیده شود، نه اینکه راه حل مشکلش را پیدا کند.
• ✳️

  واکنش نشان دهید:

  با گفتن جملاتی مثل “متوجه‌ام” یا “درکت می‌کنم” به او نشان دهید که همراهش هستید.
• ✳️

  احترام بگذارید:

  حتی اگر با نظر پارتنرتان مخالف هستید، به او احترام بگذارید.

تمرین کنید و نتیجه را ببینید!

چطور در رابطه‌تان بهتر شنونده باشید؟ 17 نکته کلیدی

1. تمام توجه‌تان را معطوف کنید.

وقتی طرف مقابلتان صحبت می‌کند، موبایل را کنار بگذارید، تلویزیون را خاموش کنید و از انجام هر کار دیگری که حواستان را پرت می‌کند، خودداری کنید. ارتباط چشمی برقرار کنید و با زبان بدنتان نشان دهید که به حرف‌های او گوش می‌دهید. این کار به او نشان می‌دهد که برای حرف‌هایش ارزش قائل هستید و واقعاً می‌خواهید او را درک کنید. ذهنتان را خالی کنید و سعی کنید فقط به حرف‌های او تمرکز کنید. از پیش‌داوری و فکر کردن به پاسخ خود، در حین صحبت کردن او، خودداری کنید. به لحن صدا، زبان بدن و احساساتی که او بیان می‌کند توجه کنید. تمرکز کامل، سنگ بنای شنیدن موثر است.

2. سؤالات باز بپرسید.

به جای سؤالات “بله/خیر”، سؤالاتی بپرسید که طرف مقابل را تشویق کند بیشتر صحبت کند. مثلاً به جای اینکه بپرسید “آیا روز خوبی داشتی؟”، بپرسید “امروز چه کارهایی انجام دادی؟” یا “امروز چه چیزی باعث خوشحالی‌ات شد؟” این نوع سؤالات به او اجازه می‌دهد تا دیدگاه‌ها و احساساتش را با جزئیات بیشتری بیان کند. همچنین نشان می‌دهد که شما واقعاً علاقه‌مند به شنیدن داستان او هستید. سعی کنید سوالاتتان طبیعی و مرتبط با موضوع گفتگو باشند. هدف از پرسیدن سوال، کنجکاوی و فهمیدن بیشتر است، نه بازجویی.

3. همدلی نشان دهید.

سعی کنید خودتان را جای او بگذارید و از دیدگاه او به مسائل نگاه کنید. احساسات او را درک کنید و به او نشان دهید که متوجه هستید چه چیزی را تجربه می‌کند. می‌توانید با جملاتی مانند “متوجه‌ام که چقدر برایت سخت است” یا “می‌تونم تصور کنم که چه احساسی داری” همدلی خود را نشان دهید. همدلی به او کمک می‌کند تا احساس کند شنیده و درک شده است. این کار باعث تقویت ارتباط عاطفی بین شما و طرف مقابلتان می‌شود. همدلی به معنای موافقت با او نیست، بلکه به معنای درک احساسات اوست. با همدلی کردن، فضایی امن و حمایتی برای او ایجاد می‌کنید تا بتواند راحت‌تر با شما صحبت کند.

4. ساکت باشید و گوش دهید.

اجازه دهید طرف مقابل حرفش را تمام کند، بدون اینکه حرفش را قطع کنید یا نظر خودتان را بیان کنید. گاهی اوقات، تنها چیزی که یک نفر نیاز دارد این است که کسی به حرف‌هایش گوش دهد. مقاومت در برابر میل به صحبت کردن و تمرکز بر شنیدن، مهارت مهمی است. سکوت به شما اجازه می‌دهد تا تمام اطلاعات را دریافت کنید و به طور کامل درک کنید. قطع کردن صحبت طرف مقابل، نشان دهنده عدم احترام و بی‌توجهی است. به جای فکر کردن به جواب، تمام تمرکزتان را روی شنیدن و فهمیدن بگذارید. سکوت و گوش دادن فعال، بهترین راه برای نشان دادن احترام و علاقه است.

5. بازخورد بدهید.

با بهره‌گیری از زبان بدن (تکان دادن سر، لبخند زدن) و کلمات (مثلاً “آهان”، “درسته”، “متوجه‌ام”) نشان دهید که به حرف‌های او گوش می‌دهید و درک می‌کنید. بازخورد به او کمک می‌کند تا بداند که شما فعالانه در گفتگو شرکت دارید. توجه داشته باشید شما می‌توانید با خلاصه کردن آنچه او گفته است، بازخورد بدهید. مثلاً بگویید “پس منظورت اینه که. . . ” این کار نشان می‌دهد که شما به دقت گوش داده‌اید و سعی می‌کنید منظور او را درک کنید. بازخورد باید با صداقت و مرتبط با صحبت‌های او باشد. از تکرار کلمات او به طور طوطی‌وار خودداری کنید. هدف از بازخورد، تأیید فهمیدن و تشویق به ادامه گفتگو است.

6. قضاوت نکنید.

از قضاوت کردن، سرزنش کردن یا انتقاد کردن از طرف مقابل خودداری کنید. او را بپذیرید همانطور که هست و به او اجازه دهید احساساتش را بدون ترس از قضاوت شدن، بیان کند. قضاوت کردن، مانع از ارتباط با صداقت و باز می‌شود. فضایی امن و بدون قضاوت ایجاد کنید تا او بتواند با خیال راحت با شما صحبت کند. به جای تمرکز بر اشتباهات او، سعی کنید درک کنید چرا او آن کار را انجام داده است. پذیرش و درک، پایه‌های یک رابطه سالم هستند.

7. سؤالات شفاف‌کننده بپرسید.

اگر چیزی را متوجه نشدید، از پرسیدن سؤالات شفاف‌کننده نترسید. مثلاً می‌توانید بپرسید “منظورت از این حرف چی بود؟” یا “می‌تونی بیشتر توضیح بدی؟” این کار نشان می‌دهد که شما واقعاً می‌خواهید او را درک کنید و از هیچ تلاشی برای فهمیدن دریغ نمی‌کنید. پرسیدن سوالات شفاف‌کننده، از سوءتفاهم‌ها جلوگیری می‌کند. سوالاتتان باید با صداقت و با هدف فهمیدن بیشتر باشند. از پرسیدن سوالات سرزنش‌آمیز خودداری کنید.

8. احساسات خود را کنترل کنید.

اگر حرف‌های طرف مقابل شما را عصبانی، ناراحت یا آشفته می‌کند، سعی کنید احساسات خود را کنترل کنید و واکنش نشان ندهید. به جای واکنش نشان دادن فوری، یک نفس عمیق بکشید و سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید. واکنش‌های احساسی می‌توانند مانع از شنیدن درست و فهمیدن منظور طرف مقابل شوند. اگر احساس می‌کنید که نمی‌توانید احساسات خود را کنترل کنید، بهتر است گفتگو را متوقف کنید و بعداً، وقتی آرام‌تر هستید، دوباره به آن بپردازید. کنترل احساسات، نشان دهنده بلوغ و مسئولیت‌پذیری شماست. احساسات خود را بشناسید و یاد بگیرید چگونه به طور سازنده با آنها برخورد کنید.

9. از زبان بدن مناسب استفاده کنید.

ارتباط چشمی برقرار کنید، به طرف مقابل رو کنید و بدنتان را به سمت او متمایل کنید. از خمیازه کشیدن، نگاه کردن به ساعت یا انجام دادن کارهایی که نشان دهنده بی‌حوصلگی است، خودداری کنید. زبان بدن شما باید نشان دهد که شما به حرف‌های او گوش می‌دهید و علاقه‌مند هستید. زبان بدن مناسب، تاثیر زیادی بر کیفیت ارتباط شما دارد. آینه‌ای برای زبان بدن طرف مقابل نباشید، بلکه آگاهانه از زبان بدنی استفاده کنید که نشان دهنده توجه و علاقه باشد.

10. خلاصه کنید.

بعد از اینکه طرف مقابل صحبتش را تمام کرد، آنچه را که شنیده‌اید خلاصه کنید و از او بپرسید که آیا درست متوجه شده‌اید. این کار نشان می‌دهد که شما به دقت گوش داده‌اید و سعی می‌کنید منظور او را درک کنید. خلاصه کردن، از سوءتفاهم‌ها جلوگیری می‌کند و به شما اطمینان می‌دهد که هر دو در یک صفحه هستید. خلاصه کردن باید کوتاه و مختصر باشد و نکات اصلی صحبت‌های او را در بر بگیرد. از تکرار کلمات او به طور طوطی‌وار خودداری کنید، بلکه سعی کنید با زبان خودتان آنچه را که فهمیده‌اید بیان کنید. از طرف مقابل بخواهید که در صورت وجود هرگونه اشتباه، شما را تصحیح کند. هدف از خلاصه کردن، تأیید فهمیدن و جلوگیری از سوءتفاهم است.

11. به لحن صدا توجه کنید.

لحن صدای طرف مقابل می‌تواند اطلاعات زیادی در مورد احساسات و وضعیت او به شما بدهد. آیا او عصبانی است، ناراحت است، هیجان‌زده است یا مضطرب؟ لحن صدا، می‌تواند معانی پنهانی را آشکار کند که در کلمات بیان نشده‌اند. به تغییرات لحن صدا در طول گفتگو توجه کنید، این تغییرات می‌توانند نشان دهنده تغییر در احساسات او باشند. لحن صدای خودتان را نیز کنترل کنید و سعی کنید با لحنی آرام و همدلانه صحبت کنید.

12. از حواس‌پرتی‌ها دوری کنید.

قبل از شروع گفتگو، محیط اطراف خود را بررسی کنید و هرگونه حواس‌پرتی را از بین ببرید. موبایل خود را خاموش کنید، تلویزیون را خاموش کنید و از انجام هر کار دیگری که حواستان را پرت می‌کند، خودداری کنید. یک مکان آرام و خصوصی برای گفتگو انتخاب کنید. حواس‌پرتی‌ها می‌توانند مانع از تمرکز شما بر صحبت‌های طرف مقابل شوند. با از بین بردن حواس‌پرتی‌ها، به طرف مقابل نشان می‌دهید که برای حرف‌هایش ارزش قائل هستید. حتی اگر در یک محیط شلوغ قرار دارید، سعی کنید تمام توجه خود را معطوف به طرف مقابل کنید.

13. صبور باشید.

گاهی اوقات، افراد برای بیان احساسات خود به زمان نیاز دارند. صبور باشید و به طرف مقابل فرصت دهید تا حرف‌هایش را به طور کامل بیان کند. از عجله کردن یا فشار آوردن به او برای صحبت کردن خودداری کنید. صبوری، نشان دهنده احترام و درک شماست. به طرف مقابل فضای کافی بدهید تا احساس راحتی کند و بتواند با صداقت با شما صحبت کند. صبر و حوصله، کلید یک ارتباط موفق است.

14. زبان عشق طرف مقابل را بشناسید.

آیا او ترجیح می‌دهد به او اطمینان داده شود، هدیه بگیرد، وقت با کیفیتی را با شما بگذراند، خدمات دریافت کند یا با لمس فیزیکی ابراز علاقه شود؟ اگر زبان عشق طرف مقابل را بدانید، می‌توانید به روشی که برای او معنی‌دار است به او گوش دهید و واکنش نشان دهید. با پرسیدن مستقیم یا مشاهده رفتار او، می‌توانید زبان عشق او را کشف کنید. با برآورده کردن نیازهای عاطفی طرف مقابل، می‌توانید به او نشان دهید که چقدر برایتان مهم است.

15. تمرین کنید.

شنونده خوبی بودن یک مهارت است که نیاز به تمرین دارد. سعی کنید هر روز این مهارت‌ها را در تعاملات خود با دیگران تمرین کنید. با گذشت زمان، شنونده بهتری خواهید شد و روابط شما بهبود خواهد یافت. از بازخورد دیگران برای بهبود مهارت‌های شنیداری خود استفاده کنید. به طور فعال به دنبال فرصت‌هایی برای تمرین شنیدن فعال باشید. هر چه بیشتر تمرین کنید، راحت‌تر و طبیعی‌تر می‌توانید از این مهارت‌ها استفاده کنید. تمرین مداوم، کلید موفقیت در هر مهارتی است.

16. به دنبال نشانه‌های غیرکلامی باشید.

نشانه‌های غیرکلامی مانند حالات چهره، زبان بدن و لحن صدا می‌توانند اطلاعات مهمی در مورد احساسات و افکار طرف مقابل ارائه دهند. مثلا اگر کسی اخم کرده است، ممکن است ناراحت یا عصبانی باشد. با توجه به این نشانه‌ها، می‌توانید درک عمیق‌تری از آنچه طرف مقابل می‌گوید به دست آورید. نشانه‌های غیرکلامی می‌توانند به شما در درک احساسات پنهان کمک کنند.

17. صادق باشید.

مهم‌ترین نکته این است که صادق باشید. اگر واقعاً به حرف‌های طرف مقابل علاقه‌مند نیستید، بهتر است تظاهر نکنید. صداقت، پایه و اساس هر رابطه سالمی است. اگر نمی‌توانید در حال حاضر به حرف‌های او گوش دهید، با صداقت به او بگویید و قرار بگذارید در زمان دیگری صحبت کنید. صداقت، احترام متقابل را تقویت می‌کند. تظاهر به گوش دادن، می‌تواند باعث ایجاد سوءتفاهم و آسیب به رابطه شود. با صداقت، می‌توانید روابط قوی‌تر و پایدارتری ایجاد کنید.