چرا بعضی افراد در روابط عاشقانه به صورت ناخودآگاه به یکدیگر وابسته میشوند؟
کمالگرایی:
تلاش برای داشتن رابطهای بینقص و کامل، میتواند منجر به وابستگی بیش از حد به شریک عاطفی و ترس از شکست رابطه شود.ناتوانی در ابراز احساسات:
افرادی که نمیتوانند احساسات خود را به طور سالم ابراز کنند، ممکن است به شریک عاطفی خود وابسته شوند تا نیازهای عاطفی آنها را برآورده کند.کنترلگری:
در برخی موارد، وابستگی به شکل کنترلگری و تلاش برای تسلط بر زندگی شریک عاطفی بروز میکند.گذشته عاطفی ناموفق:
تجربههای تلخ و شکستهای عاطفی گذشته، میتواند باعث شود فرد در روابط بعدی به شدت محتاط و وابسته شود.مشکلات ارتباطی:
عدم توانایی در برقراری ارتباط موثر و حل مسائل در رابطه، میتواند منجر به وابستگی و ترس از مواجهه با مشکلات شود.نیازهای برآورده نشده:
اگر فرد در زندگی خود نیازهای اساسی (مانند امنیت، محبت، و پذیرش) را برآورده نکند، ممکن است به شریک عاطفی خود وابسته شود تا این نیازها را برآورده کند.فرهنگ:
در برخی فرهنگها، وابستگی عاطفی در روابط عاشقانه به عنوان یک ارزش تلقی میشود و این میتواند باعث تشدید این پدیده شود.عادت:
صرفاً به این دلیل که فرد به بودن در یک رابطه عادت کرده، حتی اگر آن رابطه سالم نباشد، میتواند به وابستگی دامن بزند.عدم وجود سرگرمی و علایق شخصی:
نداشتن سرگرمیها، علایق و فعالیتهای مستقل از رابطه، باعث میشود فرد بیش از حد بر شریک عاطفی خود تمرکز کند و به او وابسته شود.توجه به این عوامل و تلاش برای حل آنها، میتواند به افراد کمک کند تا روابط سالمتر و پایدارتری را تجربه کنند و از وابستگی ناسالم در روابط عاشقانه دوری کنند.
آگاهی از این دلایل، گام مهمی در جهت تغییر الگوهای رفتاری و ایجاد روابط سالمتر است. با شناخت ریشههای وابستگی عاطفی، میتوان به سمت استقلال عاطفی و روابطی مبتنی بر عشق و احترام متقابل حرکت کرد.
ایجاد یک رابطه سالم و پایدار نیازمند تلاش و آگاهی هر دو طرف است. با شناخت نیازها و خواستههای خود و شریک عاطفی، و با برقراری ارتباط موثر و حل مسائل به صورت سازنده، میتوان از وابستگی ناسالم جلوگیری کرد و رابطهای سرشار از عشق و صمیمیت را تجربه کرد.
1. ترس از تنهایی و رها شدن
ترس عمیق از تنها ماندن و رها شدن یکی از اصلیترین دلایل وابستگی ناسالم در روابط است.فرد به هر قیمتی تلاش میکند رابطه را حفظ کند، حتی اگر این رابطه آسیبزا باشد.این ترس معمولاً از تجربیات گذشته، مانند طرد شدن در دوران کودکی یا روابط ناموفق قبلی، نشأت میگیرد.فرد وابسته تصور میکند که بدون حضور پارتنر، نمیتواند زندگی خود را مدیریت کند یا خوشحال باشد.این ترس باعث میشود که فرد نیازهای خود را نادیده بگیرد و تمام تمرکز خود را بر روی نیازهای پارتنر متمرکز کند.در این حالت، فرد احساس میکند که هویت و ارزشمندی خود را در گروی وجود پارتنر میداند.
به همین دلیل، از هرگونه رفتاری که ممکن است باعث جدایی شود، اجتناب میکند، حتی اگر این رفتارها به ضرر خودش باشد.
ترس از تنهایی میتواند باعث شود که فرد به رفتارهای کنترلگرانه یا حسادتآمیز دست بزند.
2. عزت نفس پایین و احساس بیارزشی
افرادی که عزت نفس پایینی دارند، اغلب خود را لایق عشق و محبت نمیدانند.به همین دلیل، به شدت به تایید و توجه پارتنر خود وابسته میشوند.آنها دائماً به دنبال نشانههایی از عشق و علاقه پارتنر هستند و در صورت عدم دریافت این نشانهها، دچار اضطراب و ناامیدی میشوند.این افراد اغلب خود را با دیگران مقایسه میکنند و احساس میکنند که به اندازه کافی خوب نیستند.این احساس بیارزشی باعث میشود که آنها به شدت به نظر پارتنر خود اهمیت دهند و سعی کنند هر طور که شده او را راضی نگه دارند.
در این حالت، فرد وابسته خود را قربانی میکند تا عشق و توجه پارتنر را حفظ کند.
عزت نفس پایین میتواند باعث شود که فرد در برابر سوء استفادههای عاطفی یا حتی فیزیکی، مقاومت کمتری نشان دهد.این افراد اغلب به خود میگویند که “من لایق بهتر از این نیستم” و در نتیجه، در رابطه ناسالم باقی میمانند.
3. الگوهای رفتاری آموخته شده از خانواده
روابط خانوادگی در دوران کودکی تاثیر بسزایی در شکلگیری الگوهای رفتاری ما در بزرگسالی دارند.اگر فرد در خانوادهای بزرگ شده باشد که وابستگی ناسالم در آن وجود داشته، احتمال اینکه او نیز در روابط عاشقانه خود وابسته شود، بیشتر است.مثلا اگر یکی از والدین به شدت به دیگری وابسته بوده باشد، کودک این الگو را یاد میگیرد و در روابط خود تکرار میکند.در ضمن، اگر کودک در خانوادهای بزرگ شده باشد که در آن نیازهای عاطفی او نادیده گرفته شده یا به درستی برآورده نشده باشد، احتمال اینکه در بزرگسالی به دنبال جبران این کمبودها در روابط عاشقانه باشد، بیشتر است.
در این حالت، فرد وابسته به دنبال پارتنری میگردد که بتواند تمام نیازهای عاطفی او را برآورده کند و به او احساس امنیت و ارزشمندی بدهد.
این افراد ممکن است ناخودآگاه جذب افرادی شوند که خودشان نیز الگوهای وابستگی ناسالم دارند.به همین دلیل، بازسازی این الگوهای رفتاری آموخته شده، نیازمند خودآگاهی و تلاش آگاهانه برای تغییر است.درمانگر میتواند به فرد کمک کند تا الگوهای رفتاری ناسالم خود را شناسایی کرده و راههای سالمتری برای برقراری ارتباط با دیگران را یاد بگیرد.
4. ترس از تغییر و ناشناختهها
تغییر، برای بسیاری از افراد ترسناک است.در روابط عاشقانه، ترس از تغییر میتواند به وابستگی ناسالم منجر شود.فرد وابسته ممکن است از اینکه با جدایی، زندگیاش دچار تغییرات اساسی شود، هراس داشته باشد.او ممکن است از اینکه مجبور شود دوباره از صفر شروع کند، دوستان و خانواده خود را از دست بدهد، یا با احساس تنهایی و فقدان مواجه شود، بترسد.این ترس باعث میشود که فرد به رابطه ناسالم بچسبد، حتی اگر میداند که این رابطه برایش مضر است.او ممکن است به خود بگوید که “بهتر است یک رابطه بد داشته باشم تا هیچ رابطهای نداشته باشم.
“ترس از ناشناختهها نیز میتواند نقش مهمی در این وابستگی ایفا کند.
فرد وابسته ممکن است از اینکه پس از جدایی، نتواند فرد مناسبی را پیدا کند، یا اینکه هرگز دوباره عاشق نشود، بترسد.به همین دلیل، او ترجیح میدهد در رابطه فعلی خود باقی بماند، حتی اگر خوشحال نباشد.غلبه بر این ترس نیازمند تمرکز بر روی تواناییهای فردی و یادگیری مهارتهای مقابله با تغییر است.
5. تجربیات آسیبزای گذشته
تجربیات آسیبزای گذشته، مانند سوء استفادههای عاطفی، فیزیکی، یا جنسی، میتوانند فرد را در معرض خطر وابستگی ناسالم در روابط عاشقانه قرار دهند. این تجربیات میتوانند باعث ایجاد الگوهای فکری و رفتاری ناسالمی شوند که فرد ناخودآگاه در روابط بعدی خود تکرار میکند. 
ارتباط موثر، بنیان یک رابطه قوی است. تغییر الگوهای ارتباطی ناسالم، نیازمند تلاش آگاهانه و تمرین مداوم است.
14. ناتوانی در ابراز نیازها
ناتوانی در ابراز نیازها و خواستهها به طور واضح و مستقیم، یکی از عوامل مهم در ایجاد وابستگی ناسالم است. افرادی که نمیتوانند نیازهای خود را به پارتنرشان بگویند، اغلب احساس نادیده گرفته شدن و نارضایتی میکنند. آنها ممکن است به امید اینکه پارتنرشان به طور خودکار نیازهای آنها را درک کند، از بیان آنها خودداری کنند. این انتظار غیرواقعبینانه، اغلب منجر به ناامیدی و سرخوردگی میشود. یادگیری ابراز نیازها به طور واضح و محترمانه، به فرد کمک میکند تا روابط سالمتر و رضایتبخشتری را تجربه کند. ابراز نیازها، به معنای ارزش قائل شدن برای خود و خواستههایتان است. ترس از طرد شدن یا قضاوت شدن، اغلب مانع ابراز نیازها میشود. غلبه بر این ترس، نیازمند تمرین و شجاعت است.
15. ترس از آسیبپذیری
ترس از آسیبپذیری، یعنی ترس از نشان دادن نقاط ضعف و احساسات واقعی خود به دیگران، میتواند باعث ایجاد وابستگی ناسالم شود. افرادی که از آسیبپذیری میترسند، اغلب از برقراری روابط عمیق و صمیمی خودداری میکنند. آنها ممکن است نقابی بر چهره بزنند و سعی کنند خود را قوی و مستقل نشان دهند. این افراد اغلب به دلیل ترس از طرد شدن یا آسیب دیدن، از به اشتراک گذاشتن احساسات واقعی خود با پارتنرشان خودداری میکنند. یادگیری آسیبپذیر بودن، به معنای پذیرش نقاط ضعف و احساسات خود و به اشتراک گذاشتن آنها با افراد مورد اعتماد است. این کار میتواند به ایجاد روابط عمیقتر و صمیمیتر کمک کند. آسیبپذیری، کلید صمیمیت است. غلبه بر ترس از آسیبپذیری، نیازمند شجاعت و اعتماد است.
16. عدم تعادل قدرت در رابطه
عدم تعادل قدرت در رابطه، یعنی اینکه یکی از طرفین قدرت بیشتری نسبت به دیگری داشته باشد، میتواند به وابستگی ناسالم منجر شود. در این حالت، فردی که قدرت کمتری دارد، ممکن است برای حفظ رابطه، نیازها و خواستههای خود را نادیده بگیرد. او ممکن است احساس کند که چارهای جز راضی نگه داشتن پارتنرش ندارد. عدم تعادل قدرت میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، مانند تفاوت در درآمد، تحصیلات، یا موقعیت اجتماعی. ایجاد تعادل قدرت در رابطه، نیازمند آگاهی و تلاش هر دو طرف است. هر دو طرف باید به نیازها و خواستههای یکدیگر احترام بگذارند و برای ایجاد یک رابطه برابر و عادلانه تلاش کنند. یک رابطه سالم، بر پایه احترام و برابری بنا شده است. تلاش برای ایجاد تعادل قدرت، نیازمند گفتگو و مصالحه است.
17. باور به نجات دهنده بودن پارتنر
برخی افراد به دلیل باور به اینکه پارتنرشان میتواند آنها را نجات دهد، در روابط عاشقانه به شدت وابسته میشوند. این افراد ممکن است فکر کنند که پارتنرشان میتواند تمام مشکلات آنها را حل کند و به آنها احساس خوشبختی و رضایت بدهد. آنها ممکن است به دنبال پارتنری بگردند که قوی، باهوش، یا ثروتمند باشد و بتواند از آنها مراقبت کند. این باور نادرست، میتواند منجر به وابستگی ناسالم و انتظارات غیرواقعبینانه از رابطه شود. یادگیری مسئولیتپذیری در قبال زندگی خود و یافتن راههای سالم برای حل مشکلات، گام مهمی در جهت رهایی از این باور است. هیچ کس نمیتواند شما را نجات دهد، مگر خودتان. تکیه بر خود، باعث افزایش عزت نفس و استقلال میشود.
18. نداشتن سرگرمیها و علایق شخصی
نداشتن سرگرمیها و علایق شخصی، میتواند باعث شود که فرد تمام وقت و انرژی خود را بر روی رابطه عاشقانه متمرکز کند و به شدت به پارتنر خود وابسته شود. در این حالت، رابطه به مرکز زندگی فرد تبدیل میشود و او هیچ چیز دیگری برای از دست دادن ندارد. 
خیلی مطلب جالبی بود 😊 من همیشه فکر می کردم وابستگی در رابطه فقط به خاطر ترس از تنهایی هست، اما حالا فهمیدم چقدر عوامل مختلفی می تونه توی این موضوع نقش داشته باشه. البته خودم هم یه مدتی تو رابطه قبلی ام درگیر همین حس وابستگی بودم. انگار هر چقدر بیشتر می گذشت، بیشتر احساس می کردم بدون طرف مقابل نمی تونم نفس بکشم. حتی کارای روزمره م هم بهش وابسته شده بود. بعد از کلی کشمکش درونی، تونستم کم کم این حس رو کنترل کنم و به خودم برگردم.
نکته ای که برام جالب بود، تاثیری که فرهنگ می تونه توی این وابستگی ها داشته باشه. این قسمت از مطلب رو واقعا دوست داشتم. کاش یه مطلب مجزا هم درباره نقش تربیت خانوادگی تو شکل گیری الگوهای وابستگی بنویسید. خیلی ها مثل من هستند که فهمیدن چرا بعضی رفتارها رو تکرار می کنند، می تونه کمک بزرگی بهشون بکنه.
یه دنیا ممنون بابت اشتراک گذاری این مطلب مفید 🙏 اگه بقیه دوستانی که این متن رو خونده اند هم تجربه شبیه یا حتی متفاوتی دارن، خوشحال می شم بدونم چطور با این موضوع برخورد کرده اند. شاید کمکی بشه برای اونایی که هنوز درگیر این احساسات هستند.